Monocentrididae、おさかなマガジン 分類トップ


*世界中【硬骨魚綱】。
*淡水棲、汽水棲、海水棲、深海棲【硬骨魚綱】。
*骨格が硬骨で構成(例外あり)【硬骨魚綱】。
*変温動物、体温を周囲より高温に保つグループあり【硬骨魚綱】。
*変温動物、氷点下でも凍結しないグループ有り【硬骨魚綱】。
*鰓呼吸が中心、他にも色々【硬骨魚綱】。
 (皮膚呼吸・肺(鰾)呼吸・腸管呼吸・口腔内粘膜に於けるガス交換)
*外鰓孔は1対(例外あり)、一部左右が連結・融合【硬骨魚綱】。
*鱗を有する(例外あり)【硬骨魚綱】。
*耳石を有する【硬骨魚綱】。
*鰾を有する(例外あり)【硬骨魚綱】。
*幽門垂(幽門=胃腸の境〜に存在する盲嚢)を有する(例外あり)【硬骨魚綱】。
*対鰭・非対鰭の一部を欠く魚種がある【硬骨魚綱】。
*しばしば脂鰭がみられる【硬骨魚綱】。
*腹鰭は生殖器官にならない(例外あり)【硬骨魚綱】。
*臀鰭が生殖器官になるグループがある【硬骨魚綱】。
*雌雄異体、一部は雌雄同体・性転換、単為生殖も存在【硬骨魚綱】。
*体外受精、体内受精、卵生、卵胎生、胎生【硬骨魚綱】。
*全て硬骨【真骨亜区】。
*円鱗・櫛鱗【真骨亜区】。
*上顎骨・前上顎骨が可動(口を前方に突出出来るものもある)【真骨亜区】。
*尾鰭は正尾(基本的に上葉=下葉)【真骨亜区】。
*追星は発生しない(例外あり)【正真骨下区】。
*脂鰭の存在(但し古い形質のグループ限定)【正真骨下区】。
*白亜紀前期〜現代【棘鰭上目】。
*世界中【棘鰭上目】。
*淡水棲、汽水棲、海水棲【棘鰭上目】。
*体型は様々だが全体に流線型・紡錘型等【棘鰭上目】。
*鱗は多様【棘鰭上目】。
*口は上位・端位、しばしば斜位【棘鰭上目】。
*上顎の伸出(例外あり)【棘鰭上目】。
*鰓蓋に棘【棘鰭上目】。
*鰭の辺縁はシャープ【棘鰭上目】。
*背鰭・臀鰭に骨質の棘条(例外あり)【棘鰭上目】。
*脂鰭を持たない【棘鰭上目】。
*胸鰭は側位・上位に位置【棘鰭上目】。
*腹鰭は頭部に寄り胸位・若しくはその近辺【棘鰭上目】。
*世界中【スズキ系】。
*淡水〜汽水〜海水域【スズキ系】。
*体は側扁(例外有り)【スズキ系】。
*下尾軸骨5以下【スズキ系】。
*櫛鱗【スズキ系】。
*尾鰭を除く非対鰭に棘(例外有り)【スズキ系】。
*腹鰭棘条1+軟条は6以下【スズキ系】。
*卵生・卵胎生【スズキ系】。
*世界中【キンメダイ目】。
*海水棲【キンメダイ目】。
*眼下蝶形骨を有する【キンメダイ目】。
*ジャクボウスキー氏器官の存在【キンメダイ目】。
*背鰭と臀鰭に棘【キンメダイ目】。
*腹鰭は胸位、1棘【キンメダイ目】。
*卵生【キンメダイ目】。
*側偏する丸い体【マツカサウオ科】。
*下顎に発光バクテリアを利用した発光器管【マツカサウオ科】。
*超大型の板状装甲鱗で武装【マツカサウオ科】。
*背鰭棘は個々に独立(鰭膜で連続しない)【マツカサウオ科】。
*腹鰭は1棘で固定システムを有する【マツカサウオ科】。
*臀鰭に棘はない【マツカサウオ科】。
*尾鰭は2叉【マツカサウオ科】。



Family MONOCENTRIDIDAE GILL 1859 マツカサウオ科
Monocentridids (マツカサウオ科)
Monocentrids (マツカサウオ科)
Pinecone-Fishes (マツカサウオ類)


Genus Austrocentris SCHWARZHANS 1980 アウストロケントリス属 (絶滅)
 →Genus Monocentris

◆アウストロケントリス・カウェルノサ (絶滅)
 Austrocentris cavernosa (Stinton 1958) Schwarzhans 1980
   syn.Cleidopus cavernosus Stinton 1958 ※=carvernosus。
     Monocentris cavernosa (Stinton 1958)
 *1958『Fish Otoliths from the Tertiary Strata of Victoria 1957:Frederick Charles Stinton』。
 *1980『Die Tertiäre Teleosteer-Fauna Neuseelands, Rekonstruiert Anhand von Otolithen:Werner W.Schwarzhans』。



Genus Cleidopus DE VIS 1882 クレイドプス属



 Cleidopus gloriamaris de Vis 1882
   syn.Cleidopus gloriamaris occidentalis Whitley 1931
     Monocentris gloria-maris (de Vis 1882) Waite 1899
 *1899『Fishes in Scientific Results of the Trawling Expedition of H.M.C.S., Thetis, off the Coast of New South Wales, in February and March 1898:Edgar Ravenswood Waite』。
 "豪州マツカサウオ"。




Genus Egregioberyx SCHWARZHANS 1980 エグレギオベリックス属 (絶滅)
 →Genus Monocentris

◆エグレギオベリックス・スファエロイデス (絶滅)
 Egregioberyx sphaeroides (Stinton 1958)
   syn.Monocentris sphaeroides Stinton 1958
 *1958『Fish Otoliths from the Tertiary Strata of Victoria 1957:Frederick Charles Stinton』。
 *1980『Die Tertiäre Teleosteer-Fauna Neuseelands, Rekonstruiert Anhand von Otolithen:Werner W.Schwarzhans』。



Genus Monocentris BLOCH post SCHNEIDER 1801 マツカサウオ属
   ※=Genus Ericius TILESIUS 1809。
   ※+Genus Lepicantha RAFINESQUE 1815。スペルミス。
   ※+Genus Lepisacanthus DE LA CÉPÈDE 1802 (Type species : Lepisacanthus japonicus de la Cépède)。
   ※← [Family Monocentroidae GILL 1859]。
   ※← [Notacandia RAFINESQUE 1815]。

ヤマブキマツカサウオ
 Monocentris chrysadamas Su, Lin & Ho 2022
 *2022『A New Cryptic Species of the Pineapple Fish genus Monocentris [Family Monocentridae] from the Western Pacific Ocean, with Re-Description of M.japonica (Houttuyn 1782):Yo Su, Hsiu-Chin Lin & Hsuan-Ching Ho』。
 *2023『標本に基づく日本初記録のヤマブキマツカサウオ [新称] Monocentris chrysadamas:畠中柚菜/出羽優凪/本村浩之』。

◆モノケントリス・クリスタタ (絶滅)
 Monocentris cristata Stinton 1978
 *1978『Fish Otoliths from the English Eocene 3:Frederick Charles Stinton』。

◆モノケントリス・エレクタ (絶滅)
 Monocentris erecta (Schwarzhans 1980)
   syn.Egregioberyx erectus Schwarzhans 1980
 *1980『Die Tertiäre Teleosteer-Fauna Neuseelands, Rekonstruiert Anhand von Otolithen:Werner W.Schwarzhans』。
 *1984『New Zealand Cenozoic Teleost Fishes, Represented by Fossil Otoliths in Phylum Chordata, Lancelets, Fishes, Amphibians, Reptiles, Birds, Mammals:Carolyn M.King, Clive D.Roberts, Ben D.Bell, R.Ewan Fordyce, Robert S.Nicoll, Trevor H.Worthy, Chris D.Paulin, Rod A.Hitchmough, Ian W.Keyes, Alan N.Baker, Andrew L.Stewart, Norton Hiller, Robert M.McDowall, Richard N.Holdaway, Robin P. McPhee, Werner W.Schwarzhans, Alan James Drummond Tennyson, Seabourne Rust & Ian Macadie』。
 1980年版が独逸語・1984年版が英語。


マツカサウオ
 Monocentris japonica (Houttuyn 1782)
   syn.Ericius carinatus (Bloch post Schneider 1801)
     Gasterosteus japonicus Houttuyn 1782 non Steindachner 1881
     Lepisacanthus japonicus de la Cépède 1802
     Monocentris carinata Bloch post Schneider 1801
       ※模式種、但し先に記載された Gasterosteus japonicus Houttuyn 1782 に統合。
     Monocentris cataphracta (Thunberg 1790)
     Monocentrus japonicus (Houttuyn 1782) Snyder 1912
     Sciaena cataphracta Thunberg 1790
     Sciaena japonica cataphracta (Thunberg 1790)
 *1788『Tableau Encyclopédique et Méthodique des Trois Regnes de la Nature, Ichthyologie:Pierre Joseph Bonnaterre』。
 *1790『Beskrifning på Tváne Fiskar Ifrán Japan:Carl Peter Thunberg』。
 *1801『Icones cx Systema Ichthyologiae M.E.Blochii Illustrantes, Atlas of Systema Ichthyologiae Iconibus cx Illustratum:Marcus Elieser Bloch after Johann Gottlob Schneider』。
 *1801『Systema Ichthyologiae Iconibus cx Illustratum:Marcus Elieser Bloch after Johann Gottlob Schneider』。
 *1803『General Zoology or Systematic Natural History 4, Pisces 2:George Shaw』。
 *1817『Le Règne Animal Distribué d'Après son Organisation Pour Servir de Base à l'Histoire Naturelle des Animaux et d'Introduction à l'Anatomie Comparée 2, les Reptiles, les Poissons, les Mollusques et les Annélides:Georges Léopold Chrétien Frédéric Dagobert Cuvier』。
 *1829『Histoire Naturelle des Poissons 4:Georges Léopold Chrétien Frédéric Dagobert Cuvier & Achille Valenciennes』。
 *1832『Das Thierreich, Geordnet Nach Seiner Organisation, als Grundlage der Naturgeschichte der Thiere und Als Einleitung in die Vergleichende Anatomie 2:Georges Léopold Chrétien Frédéric Dagobert Cuvier & Friedrich Siegmund Voight』。
 *1842『Pisces by Coenraad Jacob Temminck & Hermann Schlegel in Fauna Japonica, Sive Descriptio Animalium, quas in Itinere per Japoniam, Jussu et Auspiciis Superiorum, qui Summum in India Batavia Imperium Tenent Suscepto, Annis 1823-1830 Collegit, Notis Observationibus et Adumbrationibus Illustrabit 4:Philipp Franz Balthazar von Siebold』。
 *1846『Report on the Ichthyology of the Seas of China and Japan 1845:John Richardson』。
 *1850『Pisces by Coenraad Jacob Temminck & Hermann Schlegel in Fauna Japonica, Sive Descriptio Animalium, quas in Itinere per Japoniam, Jussu et Auspiciis Superiorum, qui Summum in India Batavia Imperium Tenent Suscepto, Annis 1823-1830 Collegit, Notis Observationibus et Adumbrationibus Illustrabit 2:Philipp Franz Balthazar von Siebold』。
 *1887『Redogörelse för den Japanska Fisksamlingen i Upsala Universitets Zoologiska Museum:Edvard Nyström』。
 *1903『A Review of the Berycoid Fishes of Japan:David Starr Jordan & Henry Weed Fowler』。
 *1904『List of Fishes Dredged by the Steamer Albatross off the Coast of Japan in the Summer of 1900, with Descriptions of New Species and a Review of the Japanese Macrouridae 1902:David Starr Jordan & Edwin Chapin Starks』。
 *1912『Japanese Shore Fishes Collected by the United States Bureau of Fisheries Steamer Albatross Expedition of 1906 1909:John Otterbein Snyder』。
 *1913『A Catalogue of the Fishes of Japan:David Starr Jordan, Shigeho Tanaka & John Otterbein Snyder』。
 *1922-1925『Record of Fishes Obtained by David Starr Jordan in Japan 1922:David Starr Jordan & Carl Leavitt Hubbs』。
 *2013『鹿児島県三島村−硫黄島と竹島の魚類:本村浩之/出羽慎一/古田和彦/松浦啓一』。
 *2018『黒潮あたる鹿児島の海、内之浦漁港に水揚げされる魚たち:小枝圭太/畑晴陵/山田守彦/本村浩之』。
 *2022『A New Cryptic Species of the Pineapple Fish genus Monocentris [Family Monocentridae] from the Western Pacific Ocean, with Re-Description of M.japonica (Houttuyn 1782):Yo Su, Hsiu-Chin Lin & Hsuan-Ching Ho』。
 "ウミスズメB"。"タイムコノゲンパチ"。"マツカサゴ"。"Japanese Stickle-Back"。

Sciaena cataphracta=Gasterosteus japonicus



 Monocentris neozelanica
   syn.Cleidopus neozelanicus
 "ニュージーランドマツカサウオ"。

◆モノケントリス・オルタ (絶滅)
 Monocentris orta (Schubert 1913)
   syn.Otolithus (Genus Monocentris) ortus Schubert 1913
 *1912-1913『Die Fischotolithen der Ungarischen Tertiärablagerungen 1912:Richard Johann Schubert』。
 プロハースカが記載した種としてバッソーリが誤認した標本にシューベルトが命名(名称の混乱)。


 Monocentris reedi
 "南極マツカサウオ"。


◆モノケントリス・スブロトゥンダ (絶滅)
 Monocentris subrotunda (Koken 1884)
   syn.Apogoninarum subrotundum (Koken 1884)
     Otolithus (Genus Apogoninarum) subrotundus Koken 1884
     Otolithus (Genus Monocentris) subrotundus (Koken 1884) Koken 1891
 *1884『Ueber Fisch-Otolithen, Insbesondere über Diejenigen der Norddeutschen Oligocän-Ablagerungen, a Formen, Welche auf Fische aus der Gruppe der Anacanthini Zurückzuführen Sind:Ernst Hermann Friedrich Koken』。
 *1891『Neue Untersuchungen an Tertiären Fisch-Otolithen 2:Ernst Hermann Friedrich Koken』。


水槽サイズ(最終)
30〜45cm 60cm 90cm 120cm 180cm 水族館クラス
適性水温(〜上限)
26℃
混泳
混泳同種・同型=○ 混泳異種・異型=○
inserted by FC2 system